Lễ Truy Điệu PO DHARMA
LỄ TRUY ĐIỆU
PO DHARMA
(1945-2019)
Tại Trung Tâm Cộng Đồng SevenTrees ở San Jose, California, Hoa Kỳ, Chủ nhật ngày 17 tháng 3 năm 2019 vừa qua, trong niềm xúc động và tiếc thương vô hạn, Hội IOC-Champa cùng đồng bào, bạn bè và gia đình đã tổ chức trọng thể Lễ Truy Điệu để ghi nhớ công ơn của Po Dharma đối với dân tộc Chăm.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, người Chăm tổ chức Lễ Truy Điệu cho người quá cố một cách nghiêm trang và long trọng. Sự kiện này đã qui tụ hơn 300 người bao gồm đại diện hầu hết các hội đoàn Chăm tại Hoa Kỳ.
Cố Phó Gs. Ts. Po Dharma là sáng lập viên Hội International Office of Champa (IOC-Champa) vào năm 1988. Ông trút hơi thở cuối cùng vào ngày 21 tháng 2 năm 2019 tại thành phố Toulouse, miền Nam nước Pháp.
Trong suốt 74 năm của cuộc đời mình, ông đã dành 30 năm xây dựng, hoạt động và nghiên cứu khoa học trên danh nghĩa IOC-Champa.
Lễ Truy điệu Cố Phó Gs .Ts. Po Dharma có ba nội dung chính:
- Nghi lễ Truy điệu
Dưới sự dẫn dắt chương trình của hai MC, Qasim Tu và Regina Kiều, Lễ Truy điệu được bắt đầu với bài diễn văn của ông Kevin Champa, chủ tịch IOC.
Tiếp đó, Chủ tịch danh dự IOC, ông Hassan Poklaun đứng lên làm chủ lễ và mời hai ông Kiều Đại Thọ và ông Musa Porome thực hiện nghi thức đưa vòng hoa phân ưu IOC lên đặt dưới di ảnh cố Phó Gs. Ts. Po Dharma và đồng thời mời mọi người cùng đứng lên dành một phút mặc niệm để tưởng nhớ đến một chiến hữu đã có nhiều đóng góp cho dân tộc, tiến sĩ Po Dharma.
2. Công trạng của Phó Gs. Ts. Po Dharma đối với IOC và dân tộc Champa
Sau phần thực hiện nghi lễ truy điệu, ông Hassan Poklaun tiếp tục đọc bài điếu văn, thuật lại sơ lược về tiểu sử và công trạng của Po Dharma đối với IOC và cho dân tộc Champa.
Cố Phó Gs. Ts. Po Dharma sinh năm 1945, qua Pháp du học 1972 tại đại học Sorbonne-Paris, tốt nghiệp tiến sĩ Lịch Sử và Văn Bản Học vào năm 1986.
Làm việc cho Viện Viễn Đông Pháp từ năm 1972 với chức vụ cộng tác viên và, sau đó được thăng chức thành viên khoa học năm 1982. Ông được bổ dụng ở Kuala Lumpur, Malaysia năm 1987 với nhiệm vụ thành lập chi nhánh Viện Viễn Đông Pháp (École Française d’Extrême-Orient). Trong thời gian làm việc ở Malaysia, ông đã hợp tác với Bộ Văn Hóa, Viện Bảo Tàng Quốc Gia, đại học Malaya và đại học Quốc Gia Malaysia trong chương trình chính thức giữa Viện Viễn Đông Pháp và Malaysia.
Cố Phó Gs, Ts Po Dharma là một nhà nghiên cứu lịch sử và nền văn minh Champa. Ông là một nhân chứng có khả năng nhận thức rõ ràng trong giai đoạn lịch sử Champa cận đại. Chính sự sáng suốt đó đã khiến ông nhiệt tình trong 46 năm nghiên cứu về Champa (1972-2018).
Sau 44 năm làm việc tại Viện Viễn Đông Pháp từ năm 1972-2016, Quảng Po Dharma đã viết 14 tác phẩm. Phần lớn bằng tiếng Pháp, một số nhỏ bằng tiếng Mã Lai chưa kể đến Tập San Champaka từ số 1 đến số 14 với tư cách một Tổng Biên Tập.
3. Lời tiễn biệt, phân ưu của quan khách
Ông Thành Phú Bá với tư cách là một đại diện cho gia đình người quá cố, ông đã bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đối với ban tổ chức (BTC) đã bỏ nhiều công sức tổ chức ngày lễ truy điệu thật chu đáo.
Đại diện cho Hội Đồng Phát Triển, ông chủ tịch Andrew Tu được mời lên phát biểu cảm tưởng.
Đại diện cho BCH Hội Truyền Thống Văn Hoá, ông Lâm Gia Tân phát biểu cảm nghỉ của mình đối với sử gia Po Dharma.
Một vị khách rất đặc biệt đến từ Texas. Ông là người có quan hệ mật thiết với Hội IOC và nhiều lần tham gia buổi hội luận trên diễn đàn truyền thông với Po Dharma. Nghe tin Po Dharma mất, ông đã không ngần ngại đường xá xa xôi đến dự cho bằng được ngày lễ truy điệu này. Hôm nay ông mang một màu áo mới của một người tu hành, Sư Minh Trí, thế danh Nguyễn Công Bằng, một đại diện của Đảng Vì Dân được BTC mời lên phát biểu cảm tưởng.
Trong những đầu thập niên 80, tiền IOC, trong thời gian tu nghiệp ở Hoa Kỳ, Po Dharma đã gặp gỡ cộng đồng Chăm đầu tiên ở San Jose. Ông Rohim Abram, một nhân chứng của nhóm Thanh Niên Thiện Chí lúc bấy giờ trình bày những công lao mà Po Dharma đã kêu gọi cộng đồng Chăm tổ chức trại hè đầu tiên ở Sacramento, Hoa Kỳ.
Tiếp sau đó, ông cựu dân biểu Lưu Quang Sang đại diện cho bô lão ở Sacramento được BTC mời lên thành kính phân ưu, phát biểu cảm tưởng của mình.
Ông Kiều Đại Thọ, đại diện cho bô lão ở San Jose cũng lên phát biểu.
Cựu chủ tịch IOC, ông Musa Porome được BTC mời lên phát biểu của mình trong suốt thời gian gắn bó làm việc với Po Dharma khi Người còn sống.
Ông Yasin Ba, đại diện bô lão cho Hội Bảo Tồn Văn Hoá cũng lên san sẽ của mình đối với Po Dharma.
Bà Dương Chi Mai, một phụ nữ ở Sacramento là người rất thân cận với Po Dharma. Bà đã không cầm được nước mắt khi nhắc đến tên Người đã khuất, Po Dharma.
Một đại diện phụ nữ ở San Jose, bà Tài Thị Dĩnh cũng được BTC mời lên phát biểu cảm tưởng của mình.
Trong lúc còn sống, Po Dharma rất quan tâm đến Trại hè Thanh niên Champa ở Hoa Kỳ.
Một trong những sáng lập viên của Trại hè Thanh niên Champa, ông Từ Công Nhượng được BTC mời lên thành kính phân ưu và phát biểu cảm tưởng của mình.
Cô Julie Underhill, một giảng viên đại học trẻ ở UC Berkeley cũng đến dự buổi lễ truy điệu này. Cô thật sự rất buồn khi nghe tin Po Dharma mất, một nhà nghiên cứu khoa học mà cô luôn xem như là một thần tượng để cô phấn đấu trở thành một giảng viên đại học hôm nay.
Kết thúc chương trình, đại diện cho Ban Quản Trị IOC-Champa, ông Tài Đại An đứng lên cảm ơn quí đồng bào, thân hữu và gia đình Po Dharma đã đến tham dự ngày lễ truy điệu Po Dharma. Ông cũng bày tỏ những lời cảm ơn sâu sắc đến các quí hội đoàn đã dâng tặng vòng hoa phân ưu đến với Hội IOC để cùng nhau tổ chức lể truy điệu này thành công tốt đẹp.
Lời Kết
Cố Phó Gs. Ts. Po Dharma là một học giả lớn, một trong những nhà nghiên cứu hiếm hoi của dân tộc Chăm. Ông cũng là một trí thức chính trị đúng nghĩa và một người hoạt động chính trị có uy tín. Không ai có thể biết ông mà không khâm phục sự uyên bác và nhân cách cao thượng của ông.
Sự ra đi vĩnh viễn của Ông là một mất mát vô cùng to lớn cho dân tộc Champa. Ông là một nhà cách mạng, một anh hùng dân tộc Champa. Ông luôn là một tấm gương sáng, một thần tượng cao đẹp của bao thế hệ trẻ Chăm tiếp bước noi theo.
TTK IOC-Champa
Qasim Tu
Nguồn hình ảnh: Văn Phương Trình
Tư liệu tham khảo: Dominique Nguyen